Popullata dhe komuniteti .
Popullata Me popullatë kuptojmë bashkësinë e individëve të të njëjtit lloj,të cilët jetojnë sëbashku për një kohë pak a shumë të gjatë në një vend të caktuar dhe që kryqëzohen në mënyrë rastësore ndërmjet tyre duke lënë pasardhës pjellorë. Madhësia e një popullate lëviz ndërmjet një kufiri minimal dhe një kufiri maksimal që kushtëzohet nga lindjet,vdekshmëria, imigrimet dhe emigrimet. Ritmi me të cilën një popullatë shtohet përmes riprodhimit quhet lindshmëri.
Kufiri maksimal i madhësisë së një popullate varet nga : --mjedisi biotik --mjedisi abiotik Kur një faktor biotik ose abiotik ndikon në pakësimin e madhësisë së një popullate,atëherë ai quhet faktor kufizues.
Dendësia e popullatës tregon numrin e individëve në raport me hapsirën që zë popullata. Numrin më të madh të individëve që mund të mbajë një hapësirë e caktuar pa degradim te mjedisit e quajmë kapacitet mbajtës. Kur numri i individëve në popullatë mbetet pak a shumë i pandryshuar,atëherë thuhet se popullata ka arritur një gjëndje homeostaze.
Komuniteti. Komuniteti përfaqëson gjithë gjallesat që jetojnë në një territor të dhënë dhe që kanë lidhje të ngushta ndërmjet tyre.
Vendi fizik në mjedis ku jeton një gjallesë quhet habitat. Funksioni i një lloji në komunitet quhet niche e tij. Niche është term i ngjashëm me "punën"e organizmit, pra si individi siguron lëndët ushqyese.
Konkurenca për burime ndërmjet individëve të të njëjtit lloj quhet konkurencë intraspecifike.
Konkurenca për burime ndërmjet popullatave të llojeve të ndryshme quhet konkurencë inter specifike. Raportet simbiotike lidhen me bashkjetesën e dy ose më shumë llojeve të ndryshme.
Parazitizmi ---- njëri nga llojet përfiton, ndërsa tjetri dëmtohet Komensializmi ---- Bashkjetesa e dy organizmave të llojeve të ndryshme nga e cila përfiton njëri prej të dyve, pa e dëmtuar organizmin tjetër.
Mutualizmi ---- Bashkëveprim ndërmjet dy gjallesave kur të dyja kanë përfitime të ndërsjellta.
Energjia ne komunitet
Energjia e komuniteteve e ka prejardhjen nga dielli.Duke përdorur energjinë e dritës së tij,organizmat fotosintetik(prodhuesit) prodhojnë lëndët ushqyese në të cilat energjia e dritës kthehet në energji kimike.Konsumatorët , nëpërmjet ushqyerjes marrin pikërisht këtë energji duke u ushqyer me gjallesa të tjera ose mbeturina të tyre. Tri nivelet trofike(ushqimore) të gjallesave janë: a)prodhuesit b)konsumatorët c)dekompozuesit.
Paraqitja skematike e lidhjeve ushqimore ndërmjet tre grupeve quhet zinxhir ushqimor. Zinxhiri ushqimor përfaqëson një seri gjallesash,ku çdo organizëm(hallkë e zinxhirit)shërben si ushqim për hallkën pasardhëse.Hallka e parë e çdo zinxhiri ushqimor fillon me prodhuesit . Kufiri maksimal i konsumatorëve janë konsumatorët e rendit të pestë.Zinxhirët ku si hallkë e fundit janë konsumatorët grabitqarë të rendeve të larta,numri i individëve në cdo hallkë drejt fundit të zinxhirit vjen duke u pakësuar. E kundërta ndodh me zinxhirin ushqimor ku hallkat e fundit janë organizmat parazitar të cilët janë më të vegjël në përmasa por më të shumtë në numër. Tri nivelet trofike të zinxhirëve ushqimor janë : --Prodhuesit(bimët,myshqet,algat,fitoplanktoni) --Konsumatorët(konsumatorë të rendit të parë K1 kafshët barëngrënëse.Konsumatorë të rendit të dytë K2 e me rradhë kafshët mishngrënëse.K3 , K4. -Dekompozuesit D (krimbat,bakteret,kërpudhat etj) Gjallesat që konsumojnë vetëm një lloj ushqimi quhen monofage. Gjallesa që konsumojnë një numër të madh llojesh gjallesash për t'u ushqyer quhen polifage.
Tërësia e zinxhirëve ushqimor të një ekosistemi quhet rrjet ushqimore.Pra një gjallesë mund t'i përkasë disa zinxhirëve ushqimore.
Piramidat ekologjike.
Piramida ushqimore është mënyra e paraqitjes sasiore të bashkësisë së organizmave që përmbajnë një zinxhir ushqimor.Në bazën e piramidës gjenden prodhuesit,në krye mishngrënësit.
Tipet e piramidës
Në varësi të elementit që merret në analizë dallohen këto tipe piramidash ekologjike: Piramida e numrit të individëve.Drejtëkëndëshi i cdo niveli ushqyes të zinxhirit ushqimor do të ketë gjatësi përpjestimore me numrin e individëve të atij niveli.Kafshët me trup të vogël janë më të shumtë në numër dhe riprodhohen më shpesh sesa kafshët me trup të madh.Piramida e numrit të individëve nuk tregon saktë rolin që luajnë individët e llojeve të ndryshme në rrjedhën e energjisë së biomasës në ekosistem.
Piramida e biomasës paraqet masën e lëndës së gjallë në çdo hallkë të zinxhirit ushqimor. Drejtëkëndëshi i prodhuesit ka sipërfaqe më të madhe se ajo e drejtëkëndëshit të konsumatorëve. Në piramidat e biomasës nuk merret parasysh faktori kohë. Piramidat e energjisë.Sipërfaqja e drejtëkëndëshave të çdo hallke të zinxhirit ushqimor paraqet sasinë e energjisë që zotëron biomasa e secilit nivel. Paraqitja e lidhjeve ushqimore në një ekosistem përmes piramidës së energjisë është më e saktë sesa ajo e piramidës së numrave dhe e biomasës. Në piramidën e energjisë paraqiten edhe shpërbërësit që nuk jepen tek dy piramidat e tjera.